‘Wie is Miguel Hernandez?’ en andere levensvragen

Op mijn hurken
melk ik de geit
Op mijn hurken
melk ik de geit
Op mijn hurken
melk ik de geit

En de melk doet
gloe gloe gloe
En de melk doet
gloe gloe gloe
En de melk doet
gloe gloe gloe

Een mens vraagt zich wel eens af wat hij in godsnaam op deze aardkloot doet en die banale existentiële twijfel viel ook mij weer eens te beurt, zelfs gisteren nog. Onderuitgezakt in een slechtzittend theaterstoeltje met zicht op een podium waarop 4 mannen van middelbare leeftijd zich wél kostelijk leken te amuseren. De frontman, een zingende schrijver in linnen broek en dito hemd maar net geen Birkenstocks aan de voeten, was op het- commercieel wellicht onzalige – idee gekomen om rijmsels en dichtwerk van een onbekende Spanjaard uit de jaren 30 van de vorige eeuw, naar het Nederlands te vertalen en dan ook nog op jazzy punkmuziek te zetten. Of punky jazzmuziek. Op zich niets mis mee.

Op weg naar mijn 40ste levensjaar sta ik open voor veel, zo ook een muzikale poëzie-avond, maar op dat eigenste moment voel ik toch een greintje spijt dat ik niet geopteerd had voor een experiment met, ik zeg maar wat, een net niet wetenschappelijk verantwoord aantal microdoses psilocybine. De overjaarse literaire rockers hadden er schik in, maar ik moet bekennen dat ik min of meer afhaak na de pasgeboren geit als metafoor voor de ontluikende dichter in – wie we daar hebben – Miguel Hernandez.

Omdat er zo weinig volk in de zaal zit en de frontman meermaals oogcontact met me maakt, krijg ik het zowaar Spaans benauwd. Straks kom ik hem op weg naar buiten tegen en houdt hij me staande om te vragen wat ik er van vond, maar écht he, wat ik er écht van vond.

Op zijn minst bijzonder, zou ik zeggen na misschien een lichte aarzeling, of liever, wat ik er echt van vond, en dat was dat ik, als ik op dat moment had kunnen kiezen, nog eerder 4 jaar opnieuw Romaanse Taal- en Letterkunde zou studeren, maar dan deze keer met Spaans in plaats van Italiaans, en dat ik de gedichten van Miguel Hernandez in mijn eentje en in edición original zou savoureren, met een degelijke Rioja erbij en mocht het nodig zijn, wat Spaanse indica. Eventueel een soundtrack van een Almodóvar op de achtergrond, het zou zo maar eens kunnen.

Dat gebeurde natuurlijk niet. Echter, door deze generatiegenoot van Pablo Neruda, dwaalden mijn gedachten af en moest ik terugdenken aan onlangs en aan veel vroeger. Aan veel vroeger, toen ik samen met Mario uit Il postino leerde wat een metafoor was.

En ook aan onlangs, ik in de auto achter het stuur en Lucky Luciano naast mij, zijn zelf samengestelde playlist op Spotify zorgvuldig aan het herschikken om mij keer op keer (zogezegd) te verrassen met zijn nummerkeuze. Een gigantisch brede grijns die zijn hele gezichtje laat oplichten en de sombere wolken in mijn hoofd als bij toverslag doen verdwijnen.

Il tuo sorriso si espande come una farfalla sul tuo viso, è come una rosa, una lancia che si sfila, un’acqua che prorompe, il tuo riso è un’onda d’argento repentina.

De zon staat in brand, zegt little miss T. van op de achterbank, en zonder dat ze het beseft, spreekt ze niets anders dan de waarheid, en we rijden naar het zuiden, in de richting van de gloeiende oranje vuurbal, en plots lijkt het aanlokkelijk, zomaar een ideetje, een fantasie, maar wel aanlokkelijk. Wat als we zouden doorrijden, denk ik, gewoon, zomaar, nog verder naar het zuiden, nog een pak verder weg van de bommen in Europa, tot ergens waar een zee is, en stilte, en een warme zon. Ergens waar we niets moeten maar gewoon naar muziek kunnen luisteren en verder niets, lezen misschien ook, en alles aan elkaar vertellen wat we maar kunnen bedenken, om dan weer terug te komen. Wanneer zouden ze het ontdekken, vraag ik me af, wie zou het als eerste merken, stel dat we Rolexico nog zouden kunnen overtuigen om ook mee te gaan. Hoe lang zou het werk kunnen blijven liggen, de huistaken en knutselwerkjes blijven wachten, familie en vrienden onbezorgd.

Niet lang waarschijnlijk, bedenk ik een kleine 20 kilometer later, wanneer ik de kar parkeer, mijn twee spookjes naar boven draag, bed in, en voor ik het gordijntje toetrek, nog even naar buiten kijk. De oranje vuurbal is weg. We kunnen ook morgen nog vertrekken, sus ik mezelf.

Het is midden maart, de dagen zijn zacht, de kinderen zoet, maar het regent raketten op Marioepol, we begrijpen het niet en tegelijk hebben we het nooit eerder begrepen.

Probeer het dan maar eens uit te leggen. Aan een kind van 4. Aan een van 7. Aan jezelf.

Misschien helpt een gedicht om de machteloosheid, de onrechtvaardigheid, de wanhoop van een oorlog aan te klagen? Want dat is, zo ontdekte ik naarmate de avond en de voorstelling gisteren vorderden, wat ook Miguel Hernandez deed tijdens de Spaanse burgeroorlog en in zijn strijd tegen de fascisten van Franco. Ook nu weer pijnlijk actueel.